Als een dierbare overlijdt, zorgt dat meestal voor veel verdriet. Maar soms roept het ook vragen op. Bijvoorbeeld over de zorg en de behandeling die hij of zij kreeg. Of misschien is er een vermoeden van een medische vergissing. De informatie hierover is allemaal opgenomen in het medisch dossier. Als zorgverlener kun je er dus mee te maken krijgen dat een nabestaande inzage wil in het medisch dossier van een overleden cliënt. Maar mag dat zomaar? En waar moet je rekening mee houden? Wij hebben het voor je op een rij gezet.
Het is niet vanzelfsprekend dat naasten inzage krijgen in het medisch dossier van een overledene. Alle informatie uit een medisch dossier valt onder het beroepsgeheim van de zorgverlener. En dat geldt ook na het overlijden. Na het overlijden van een cliënt, hebben dus alleen de betrokken zorgverleners recht op inzage in het medisch dossier. Dit is vastgelegd in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO). Als iemand is overleden, hebben de naasten in principe geen recht om het medisch dossier van een overleden familielid in te zien.
Medisch dossier overledene inzien met een machtiging
Op elke regel gelden uitzonderingen. Zo ook op het recht op inzage in het medisch dossier van een overledene. Want soms is het wél mogelijk om als nabestaande het dossier van een overleden familielid in te kijken.
Als patiënt kun je iemand machtigen om jouw medisch dossier in te zien en daarbij vermelden dat dit ook geldt na overlijden. Toestemming voor inzage in het medisch dossier kan een cliënt schriftelijk of elektronisch laten vastleggen. Hiervoor moet hij of zij wel 12 jaar of ouder zijn en wilsbekwaam. Als zorgverlener ben je verplicht om dit vast te leggen als je cliënt hierom vraagt. Behandel je een ernstig zieke patiënt? Of geef je langdurige behandelingen? Dan kun je natuurlijk ook zelf het initiatief nemen om met je cliënt in gesprek te gaan over zijn of haar wensen omtrent het medisch dossier.
Medisch dossier overledene inzien vanwege een incident
Ook als een nabestaande of voormalig vertegenwoordiger van een cliënt een mededeling heeft ontvangen van een incident dat bij de cliënt is voorgevallen, mag hij of zij gegevens uit het medische dossier van de overledene inzien. Maar wat is een incident precies? En welke gegevens mag je dan verstrekken als zorgverlener?
Er is sprake van een incident als er in de zorg iets niet goed gegaan is en een cliënt daarbij schade opgelopen heeft. Deze schade is een onbedoelde en/of onverwachte uitkomst van de zorg. Volgens de Wkkgz ben je als zorgverlener verplicht om na een incident:
- een aantekening te maken in het medisch dossier;
- de aard en toedracht van het incident te melden aan de cliënt of zijn vertegenwoordiger. Als je cliënt is overleden, moet je de nabestaande of voormalig vertegenwoordiger over het incident informeren.
Heeft een nabestaande dus een mededeling over een incident ontvangen? Dan heeft hij of zij er recht op om de gegevens uit het medisch dossier van je overleden cliënt in te zien.
Medisch dossier overledene inzien vanwege een zwaarwegend belang
Een derde mogelijkheid om als zorgverlener inzicht in het medisch dossier van een overledene te geven, is als iemand een zwaarwegend belang heeft om het medisch dossier van jouw cliënt in te zien. Maar wat wordt er precies bedoeld met een zwaarwegend belang? En hoe bepaal je of daar inderdaad sprake van is?
Voorbeelden van een zwaarwegend belang zijn financiële belangen, het vermoeden van een medische fout en vragen over afstamming of een erfelijke aandoening. Als zorgverlener is het aan jou om te beoordelen of er daadwerkelijk sprake is van een zwaarwegend belang. Je mag in het geval van een zwaarwegend belang een verzoek tot inzage in het medisch dossier honoreren als:
- Er daadwerkelijk sprake is van een zwaarwegend belang
- Dit belang mogelijk wordt geschaad als de nabestaande geen inzage in het medisch dossier krijgt
- Het voor de nabestaande noodzakelijk is om inzage in het medisch dossier te krijgen om het belang te kunnen behartigen.
Hiernaast is het goed om te weten dat rouwverwerking niet wordt gezien als een zwaarwegend belang. Als zorgverlener kun je nabestaanden wel helpen door een nazorggesprek aan te bieden.
Kun je als ouder inzage krijgen in het medisch dossier van je overleden kind?
Ouders of voogden van een overleden kind kunnen behoefte hebben aan informatie over er wat er met hun kind is gebeurd. Bijvoorbeeld wanneer het kind zelfmoord heeft gepleegd. Als het kind op het moment van overlijden jonger was dan 16 jaar, mogen de ouders of voogden gegevens uit het medisch dossier van het kind ontvangen.
Ook hier gelden weer enkele uitzonderingen:
- Was het kind wilsbekwaam, ouder dan 12 jaar en heeft hij of zij in het medisch dossier laten vastleggen geen toestemming te geven voor inzage in het medisch dossier na overlijden? Dan kunnen de ouders ook geen inzage krijgen.
- Is inzage in het medisch dossier in strijd met goed hulpverlenerschap? Of vermoed je als zorgverlener dat het kind zelf geen inzage had willen geven, omdat het om hele privacygevoelige dingen gaat? Dan krijgen de ouders ook geen inzage in het medisch dossier.
- Kinderen van 16 jaar en ouder hebben dezelfde rechten als volwassenen. In principe hebben ouders dan dus geen recht op inzage in het medisch dossier van hun overleden kind, tenzij dat nadrukkelijk is vastgelegd of er sprake is van een incident of een zwaarwegend belang.
Wanneer geldt inzagerecht in het medisch dossier van een overledene niet?
Heeft jouw cliënt schriftelijk of elektronisch laten vastleggen dat hij niet wil dat nabestaanden zijn medisch dossier inzien? Dan mag je als zorgverlener géén inzage geven. Ook niet als er sprake is van een zwaarwegend belang of een incident.
Meer informatie en contact
Ben je zzp’er in de zorg of heb je een eigen praktijk en heb je een verzoek ontvangen om inzage te geven in het medisch dossier van een overleden cliënt? Dan kan het complexe landschap van procedures en wet- en regelgeving nogal overweldigend zijn. In de infografic van KNMG staan de hoofdregels voor deze situatie heel duidelijk gevisualiseerd.
Kom je er niet uit of besteed je je tijd liever aan de zorg voor je cliënten dan aan het uitzoeken van wet- en regelgeving? Bekijk dan onze checklist of neem contact met ons op. Wij denken graag met je mee.